Campanile, de ‘Scheve Toren van Pisa’

De klokkentoren Campanile is beter bekend als de Scheve Toren van Pisa. Dat scheefzakken begon al tijdens de bouw van de toren die in 1173 begon. Toen de bouwers gevorderd waren tot de derde verdieping begon de toren al over te hellen. Dat komt door de drassige ondergrond, nog verergerd doordat de fundamenten op de schuin aflopende bedding van een dichtgeslibd kanaal liggen.

De bouw werd stilgelegd, niet omdat men bang was dat de toren zou omvallen maar omdat Pisa in oorlog raakte met Genua en Florence. Voor de toren was dit niet ongunstig: het gaf de grond tijd om zich te zetten. Als de toren in een keer was afgebouwd, zou hij zeker zijn omgevallen. In 1275 dacht Giovanni di Simone een oplossing te hebben voor de scheefhang. Hij liet de verdiepingen tegenover de scheefgezakte kant iets overhellen. Daardoor zijn de noord- en de zuidkant van de toren niet even hoog, respectievelijk 55,22 en 54,52 meter. Di Simone hoopte daarmee het verdere verzakken te voorkomen, maar het tegendeel bleek het geval: de toren zakte verder weg. Uiteindelijk werd de Campanile in 1350 voltooid door Tomasso Pisano die de bovenste verdieping, de open klokkengalerij, toevoegde. Die bovenste verdieping werd recht gebouwd ten opzichte van de stand van de toren destijds.

De toren werd van 1990 tot 2001 gesloten voor het publiek. In de tussentijd werden maatregelen genomen om de helling te verminderen. Zo zijn de fundamenten van het gebouw versterkt en werd de toren 44 centimeter rechtop getrokken. Helemaal rechtop zetten had gekund, maar de scheve toren is zo’n publiekstrekker dat dit plan werd verworpen. De toren staat nu iets meer dan vier meter uit het lood.

De toren van Pisa is alleen onder begeleiding te bezoeken in groepen van 40 personen. Ieder half uur start er een tour en het is aan te raden ver van tevoren een kaartje te reserveren. Kinderen onder acht jaar mogen de toren niet in, tussen 8 en 18 jaar alleen onder begeleiding van een volwassene.